توسط : جرم و زندان، واژههایی که ناخودآگاه ذهن را به سمت حبس، مجازات و جدایی از اجتماع سوق میدهند. اما جالب است بدانید که در دنیای ما، زندانهایی وجود دارند که شباهتی به تصورات ذهنی ما ندارند! این زندانها با رویکردی متفاوت به دنبال بازپروری و توانمندسازی زندانیان هستند، به گونهای که آنها پس از آزادی، به عنوان اعضای مثبتی به جامعه بازگردند. همراه ما باشید تا سفری به دور دنیا داشته باشیم و با بهترین زندانهای جهان آشنا شویم.
فلسفه وجودی زندان
پیش از اینکه به سراغ زندانهای خاص و منحصر به فرد برویم، بد نیست نگاهی به فلسفه وجودی زندانها داشته باشیم. زندانها به طور کلی چهار هدف اصلی را دنبال میکنند:
- مجازات: زندان به عنوان مکانی برای مجازات مجرمین در نظر گرفته میشود. دور ماندن از جامعه و تحمل محدودیتها، مجازاتی است برای فردی که قانون را زیر پا گذاشته است.
- بازدارندگی: وجود زندانها و مجازاتهای مرتبط با آنها، افراد را از ارتکاب جرم باز میدارد. به عبارت دیگر، زندانها جنبه پیشگیرانه نیز دارند.
- نگهداری: در برخی موارد، مجرمین به دلیل خطرناک بودن برای جامعه، نیاز به نگهداری در مکانی امن دارند تا از آسیب رساندن به دیگران جلوگیری شود.
- بازپروری: مهمترین هدف زندانها، بازپروری و توانمندسازی زندانیان است. در زندانهای ایدهآل، شرایطی فراهم میشود تا زندانیان مهارتهای لازم برای بازگشت موفق به جامعه را بیاموزند.
از مجازات تا بازپروری: نگاهی به زندانهای برتر جهان
در ادامه، به معرفی چند مورد از بهترین زندانهای جهان میپردازیم که فلسفه بازپروری را به نحو احسن اجرا میکنند.
1. زندان باستوی (Bastøy Prison) – نروژ
احتمالا با شنیدن نام زندان، تصویری از سلولهای تاریک و میلههای آهنی به ذهنتان خطور میکند. اما زندان باستوی در نروژ، تصورات شما را به کلی برهم خواهد زد. این زندان که در جزیرهای زیبا واقع شده، بیشتر شبیه به یک کمپ تابستانی است تا مکانی برای مجازات! در باستوی، زندانیان در خانههای چوبی اقامت داشته و به فعالیتهایی مانند ماهیگیری، اسبسواری و کار در مزرعه مشغول میشوند.
این رویکرد منحصر به فرد، نتایج خارقالعادهای به همراه داشته است. نرخ بازگشت مجرمان در نروژ تنها 20 درصد است، در حالی که این رقم در بسیاری از کشورهای دیگر بسیار بالاتر است.
2. زندان اوتاگو (Otago Correctional Facility) – نیوزیلند
در زندان اوتاگو، با فضایی شبیه به خوابگاههای دانشجویی روبرو میشویم. زندانیان در اتاقهای دو نفره با امکاناتی نظیر تلویزیون، رادیو و قهوهساز زندگی میکنند. این زندان همچنین دارای امکانات رفاهی نظیر سالن ورزشی، کتابخانه و سالن سینما است.
شاید با خودتان فکر کنید که این زندان بیش از حد راحت است. اما هدف اصلی زندان اوتاگو، آمادهسازی زندانیان برای بازگشت به جامعه است. در این زندان، برنامههای آموزشی و توانمندسازی متعددی برای زندانیان در نظر گرفته شده است تا پس از آزادی، بتوانند به راحتی شغل پیدا کرده و زندگی مستقلی را تشکیل دهند.
3. زندان سگل بو – دانمارک
زندان سگل بو در دانمارک، با تمرکز بر خانوادهدرمانی، فضایی متفاوت را برای زندانیان و خانوادههایشان رقم زده است. در این زندان، امکان ملاقاتهای طولانی مدت و حتی اقامت شبانه خانوادهها در کنار زندانیان فراهم شده است.
تحقیقات نشان دادهاند که برقراری ارتباط مثبت و مستمر زندانیان با خانواده، تاثیر بسزایی در کاهش نرخ بازگشت مجرمان دارد. زندان سگل بو با در نظر گرفتن این موضوع، فضایی حمایتی را برای خانوادهها ایجاد کرده تا بتوانند در کنار مجازات، به روند بهبود و بازپروری زندانی نیز کمک کنند.
4. زندان لئو ون (Leeuwarden) – هلند
زندان لئو ون در هلند، با معماری مدرن و فضایی مینیمالیستی، توجه بسیاری را به خود جلب کرده است. در این زندان، سلولها به جای میلههای آهنی، با شیشههای بزرگ احاطه شدهاند تا زندانیان احساس آزادی بیشتری داشته باشند.
علاوه بر این، زندان لئو ون بر آموزش و توانمندسازی زندانیان تاکید ویژهای دارد. در این زندان، کارگاههای آموزشی متعددی در زمینههای مختلف نظیر برقکاری، نجاری و آشپزی برگزار میشود تا زندانیان پس از آزادی، بتوانند به راحتی شغل پیدا کنند.
5. زندان هالدن (Halden Prison) – نروژ
زندان هالدن، یکی دیگر از زندانهای منحصر به فرد نروژ است که با رویکردی انسانی و احترام به حقوق زندانیان، به شهرت جهانی رسیده است. در این زندان، سلولها به جای میلههای آهنی، با دربهای چوبی مجهز شدهاند و فضایی شبیه به آپارتمانهای کوچک دارند.
همچنین، زندانیان در هالدن، از امکاناتی نظیر آشپزخانه، حمام و تلویزیون شخصی برخوردار هستند. این زندان همچنین دارای امکانات رفاهی نظیر استخر، کتابخانه و سالن موسیقی است.
هدف اصلی زندان هالدن، ایجاد فضایی شبیه به جامعه برای زندانیان است تا آنها پس از آزادی، به راحتی بتوانند با شرایط زندگی در دنیای واقعی سازگار شوند.
6. زندان اوپن (Open Prison) – سوئد
در زندان اوپن سوئد، دیوارها و میلههای آهنی جای خود را به حصارهای کوتاه دادهاند. زندانیان در این زندان، آزادی رفت و آمد به داخل و خارج از زندان را دارند و میتوانند در جامعه اشتغال به کار پیدا کنند.
البته این آزادی، بدون نظارت نیست. زندانیان اوپن موظف هستند که در ساعات مشخصی در زندان حضور داشته باشند و به طور مرتب با مسئولان زندان در تماس باشند.
رویکرد اعتمادمحور زندان اوپن، نتایج مثبتی به همراه داشته است. نرخ بازگشت مجرمان در سوئد تنها 20 درصد است، که این رقم در مقایسه با سایر کشورهای اروپایی بسیار پایین است.
همانطور که مشاهده کردید، زندانهای برتر جهان با رویکردی متفاوت به دنبال بازپروری و توانمندسازی زندانیان هستند. در این زندانها، به جای مجازات صرف، به انسانها و نیازهای آنها توجه میشود و شرایطی فراهم میشود تا آنها پس از آزادی، به عنوان اعضای مثبتی به جامعه بازگردند.
بدون شک، این رویکرد انسانی و کارآمد، میتواند راهگشای تحولی مثبت در نظامهای کیفری سراسر جهان باشد.
